1.
CECHY BAROKU
Epoka
baroku charakteryzuje się ogromnym bogactwem pomysłów, inwencji
twórczych, wielką różnorodnością gatunków, form, stylów,
technik kompozytorskich. Na przestrzeni 150 lat powstały dzieła o
tak odmiennych cechach, że czasem trudno określić je wspólnym
pojęciem „barokowych”. Niemniej jednak można mówić o
wewnętrznych cechach, które są wyznacznikami baroku.
1.Basso
continuo–b.c.(bas cyfrowany, bas generalny, generałbas),
jest to linia głosu basowego, zapisana przez komp. i traktowana
przez niego jako podstawa struktury harmonicznej utworu, którą
uzupełnia wykonawca, najczęściej w sposób improwizacyjny. Budowa
akordu uzupełniającego linię basu, może być zapisana przy pomocy
cyfr, umieszczonych pod linią basu. Realizacja b.c. wymagała od
grającego dużej wiedzy z harmonii, kontrapunktu, doboru
instrumentów. Funkcję instrumentów melodycznych basowych pełniły:
wiola da gamba, wiolonczela, kontrabas, fagot, puzon. W roli
instrumentów uzupełniających, wypełniających harmonię
występowały przede wszystkim instrumenty klawiszowe a także:
harfy, liry, lutnie, gitary. Początkowo b.c. pełniło rolę
delikatnej podstawy a w XVIII w liczba oznaczeń cyfrowych
powiększała się w związku z krystalizacja systemu i powiększającą
się komplikacją harmonii.
2.Monodia
akompaniowana – wyniknęła z nowej faktury, w której
nadrzędną rolę pełnił głos uzupełniany akompaniamentem
b.c., (a nie jak w renesansie – instr. powielał linię wokalną).
Jest prototypem faktury homofonicznej.
3.
Style
Kryterium
wyróżnienia to:
-typ
ekspresji np. Monteverdi wyróżnił: stile
molle (łagodny), stile
temperato(umiarkowanyi concitato (wzburzony).
-funkcja
muzyki ze względu na gatunek, formę np. kościelny, teatralny,
komnatowy.
-rodzaj
użytych środków i technik kompozytorskich np. motetowy,
madrygałowy, kanoniczny, bel canto.
-style
regionalne, narodowe: włoski, francuski, niemiecki, angielski.
I
- stile antico i moderno czyli prima i seconda
pratica.
Ten
pogląd pierwszy sformułował Claudio Monteverdi. Kompozytorzy mogli
tworzyć w stylu starym – renesansowej polifonii a cappella w stylu
palestrinowskim, którego głównym hasłem było poddanie tekstu
muzyce i w nowym stylu – słowo nad muzyką, czego przejawem była
monodia akompaniowana - styl monodyczny prowadził do arii a
następnie do opery.
II
– styl: kościelny, teatralny i komnatowy.
Takiego
podziału dokonał Marko Scacchi w latach 40 XVII w.
1.Do
kościelnego należały utwory a cappella, z towarzyszeniem
organów jak i polichóralne. Muzyka była mniej ekspresyjna,
pobożna.
2.
Teatralny – to recytatyw połączony z gestykulacją,
mimiką, które wyrażają dodatkowo nastrój, afekty w tekście.
Istotą stylu jest więc przedstawienie – representato.
3Komnatowy
czyli kameralny – obejmuje utwory świeckie: madrygały i
inne utwory wokalne z b.c. lub z towarzyszeniem zespołu
instrumentalnego. Istotą jest podporządkowanie muzyki wymaganiom
ekspresji tekstu.
III – styl koncertujący – od łac. słowa concertare ozn. współzawodniczyć, dyskutować, spierać się. Istotną rolę stanowi kontrast, dotyczący wszystkich elementów dzieła. Zmierza do zadziwienia, zaskoczenia odbiorcy różnorodnością . Poszczególne odcinki mogą różnić się od siebie obsadą wykonawczą, typem melodii, rytmiki, tempem, fakturą polifoniczną i homofoniczną, dynamiką i harmonią. Najwyraźniejsze były kontrasty brzmieniowe i wirtuozostwo (długie koloratury).
IV
– styl bel canto –
nowy styl wokalny „piękny śpiew”,
który był protestem wobec poetów. Wykształcił się w operze i
kantacie ok. poł. XVII w. Wraz z nim ustalił się podział na:
recytatyw, arioso i arię.
4.Krystalizacja
systemu dur-moll
Na
przestrzeni dziejów historii muzyki powstawały różne rozwiązania
systemów muzycznych. W baroku kompozytorzy stosowali rozmaite
systemy dźwiękowe i skale muzyczne, opierające się na antycznych:
pitagorejskim zwany kwintowy, Didymosa zwany kwintowo-tercjowym. W
obu systemach skali naturalnej, półtony diatoniczne i chromatyczne
są różnej wielkości. Dźwięki enharmoniczne maja też różną
wysokość (różnią się od siebie o ¼ półtonu, tzw. komat
pitagorejski – 24 centy). Zjawiska te utrudniały kompozytorom
wprowadzanie dźwięków chromatycznych, tak więc skala naturalna
była wygodna w użyciu w muzyce diatonicznej a traciła swe walory
wraz z pojawieniem się chromatyki. Ponieważ rola chromatyki
zwiększała się i tym samym podkreślała niedoskonałości
systemów i prowadziła do nowych rozwiązań (eliminacja
komatu, dzięki modyfikacji wielkości interwałów). Zwiększenie
lub zmniejszenie wielkości interwałów nazywane
było temperacją. Jedną
z jej rodzajów byłatemperacja
średniotonowa –
dążono do uzyskania czystości tercji wielkiej kosztem innych
interwałów. Dzięki zmniejszeniu naturalnych kwint powstało 7
naturalnych tercji wielkich od: c, d, es, f, g, a, b. Oprócz nich
istniały 4 tercje wielkie o brzmieniu dysonującym i właściwie
funkcjonowały jako kwarty zmniejszone. Były też tercje wilcze:
dis-fis, f-as, b-des (były o ćwierć tony mniejsze od
pozostałych). 2 wilcze kwinty as-es, cis-gis. W dalszym
ciągu jednak nie istniała możliwość zamiany enharmonicznej.
System nie wyrównywał wielkości interwałów, więc nazwany
zostałnierównomiernie
temperowany.
Próby
stworzenia nowego systemu opisał teoretycznie w traktacie
kapelmistrz królewski J. G. Neidhardt na pocz.
XVIII wieku, i inni teoretycy: J. P. Rameau, J. J. Fux. Był to
system równomiernej temperacji, którego istotą było
zmniejszenie wszystkich 12 kwint kręgu koła o tę samą wielkość
(1/12 komatu). Dzięki temu krąg kwintowy zamykał się w obrębie
czystych oktaw, co dało zrównanie wysokości dźwięków
enharmonicznych. Uzyskany został podział oktaw na 12 równych
półtonów i możliwość użycia wszystkich 24 tonacji, stosowanie
modulacji i transpozycji. Niestety, system ten nie zyskał akceptacji
ze względu na monotonię barwową i ekspresyjną i w tym momencie
stosowanie go było równoznaczne z odrzuceniem teorii o wyrazowym
zróżnicowaniu tonacji ( teoria etosu).
Nieco
później zostały skodyfikowane zasady następstwa akordów:
centrum tonalne - T, dominantowe - D i subdominanta - S i
ustalił się system funkcyjny. Skale modalne
przekształciły się w dur i moll ( z doryckiej i eolskiej – moll,
z miksolidyjskiej, lidyjskiej i jońskiej – dur).
Tak
więc w baroku w rozwoju systemu dur-moll można wyróżnić dwie
fazy:
-przedfunkcyjna,
do ok. 1650 r.: ścieranie się modalności z nowymi rozwiązaniami
harmonicznymi,
-skrystalizowane
zasady systemu dur-moll: zależności między dźwiękami i akordami,
których istotą jest potęgowanie i rozładowywanie napięć.
5. Retoryka
U
podłoża retoryki muzycznej leży znana od czasów starożytnych
teoria i sztuka przemawiania. Naczelnym zadaniem artysty stało się
„przekonanie” (perswazja) i „poruszenie” (permovere)
odbiorcy za pomocą różnorodnych środków – tzw. figur
retorycznych: czyli pewnych wyraźnie określonych struktur
melodycznych, rytmicznych, agogicznych czy harmonicznych, które
przyciągałyby uwagę odbiorcy i nasilały emocje. Problem retoryki
był poruszany w wielu traktatach a po raz pierwszy systematyczne
podstawy przedstawił Joachim Burmeister, niemiecki teoretyk
muzyki i kompozytor Musica poetica, Rostock 1606r. )
Teoria
afektów - jest związana z renesansową
koncepcją imitazionedella natura. Muzyka jest
naśladowaniem natury – nie tylko zmysłowej ale i duchowej (stanów
emocjonalnych człowieka czyli afektów).Tak więc u podstaw teorii
afektów leży przekonanie o sile muzyki, która może naśladować
stany psychiczne, przeżycia, namiętności. Do wyrażenia ich zaś,
potrzebne były:figury retoryczno – muzyczne złożone z
odpowiednio dobranych elementów muzycznych.
Istnieje
wiele możliwości klasyfikacji figur, jednym z nich jest podział na
2 grupy: podstawowe i uzupełniające.
2.
BAROK WE WŁOSZECH:
We Włoszech narodziły się podstawowe style kompozytorskie w XVII wieku: styl dawny, który bazował na poprzedniej epoce zwany stile antico oraz styl tzw. stile nuovo, który był związany z tzw. monodią akompaniowaną oraz techniką koncertującą.
Początek XVII w. był przełomem w dziejach muzyki, dokonanym głównie na terenie Włoch. Kunsztowną chóralną muzykę polifoniczną zastąpił nowy styl: monodia akompaniowana, na gruncie której rozwijała się opera. Powstanie gatunku zainicjowała florencka akademia filozoficzno-artystyczna zwana Cameratą.
Związni z nią poeci i muzycy (m.in. kompozytorzy: J. Peri, E. Cavalieri, G. Caccini) tworzyli pierwsze dzieła operowe (dramma per musica) nawiązując do dramatu greckiego. Istotne znaczenie w rozwoju opery miała twórczość C. Monteverdiego, który poszerzył obsadę instrumentalną orkiestry.
We Włoszech narodziły się podstawowe style kompozytorskie w XVII wieku: styl dawny, który bazował na poprzedniej epoce zwany stile antico oraz styl tzw. stile nuovo, który był związany z tzw. monodią akompaniowaną oraz techniką koncertującą.
Początek XVII w. był przełomem w dziejach muzyki, dokonanym głównie na terenie Włoch. Kunsztowną chóralną muzykę polifoniczną zastąpił nowy styl: monodia akompaniowana, na gruncie której rozwijała się opera. Powstanie gatunku zainicjowała florencka akademia filozoficzno-artystyczna zwana Cameratą.
Związni z nią poeci i muzycy (m.in. kompozytorzy: J. Peri, E. Cavalieri, G. Caccini) tworzyli pierwsze dzieła operowe (dramma per musica) nawiązując do dramatu greckiego. Istotne znaczenie w rozwoju opery miała twórczość C. Monteverdiego, który poszerzył obsadę instrumentalną orkiestry.
Muzykę
religijną w XVII w. komponowali m.in. G.
Carissimi, L.
Rossi,
M.A. Cesti, A.
Stradella, G.
Legrenzi.
Twórcy muzyki instrumentalnej: G.
Frescobaldi,
B. Marini, S.
Rossi, G.
Torelli,
G.B. Vitali. Powstały wówczas gatunki sonaty (solowa,
triowa oraz tzw. sonata a quattro).
Na przełom XVII i XVIII w. przypada działalność kompozytorów szkoły neapolitańskiej (A. Scarlatti, N. Porpora, G.B. Pergolesi, N. Jommelli, N. Piccinni, B. Galuppi, A. Sacchini, G. Paisiello, D. Cimarosa), którzy wprowadzili partie wokalne o wirtuozowskim charakterze, różne formy arii i opery (m.in. seria i buffa).
Okres późnego włoskiego baroku reprezentowali twórcy muzyki skrzypcowej: G. Tartini i G.B. Veracini. Gatunek concerto grosso rozwinęli:A. Corelli, A. Vivaldi, G. Torelli, solowy koncert instrumentalny z orkiestrą -A. Vivaldi, sonatę klawesynową - D. Scarlatti.
Na przełom XVII i XVIII w. przypada działalność kompozytorów szkoły neapolitańskiej (A. Scarlatti, N. Porpora, G.B. Pergolesi, N. Jommelli, N. Piccinni, B. Galuppi, A. Sacchini, G. Paisiello, D. Cimarosa), którzy wprowadzili partie wokalne o wirtuozowskim charakterze, różne formy arii i opery (m.in. seria i buffa).
Okres późnego włoskiego baroku reprezentowali twórcy muzyki skrzypcowej: G. Tartini i G.B. Veracini. Gatunek concerto grosso rozwinęli:A. Corelli, A. Vivaldi, G. Torelli, solowy koncert instrumentalny z orkiestrą -A. Vivaldi, sonatę klawesynową - D. Scarlatti.
3.
BAROK WE FRANCJI
francuski (François Couperin, Jean-Baptiste Lully, Andre Campra, Jean-Philippe Rameau, Marc-Antoine Charpentier)
francuski (François Couperin, Jean-Baptiste Lully, Andre Campra, Jean-Philippe Rameau, Marc-Antoine Charpentier)
Opera
francuska pojawiła się w XVII wieku. Do jej powstania przyczyniły
się takie zjawiska, jak opera włoska i adaptowanie recytatywów w
nich zawartych na sceny mówione, balet dworski (ballet
de court)
– typowy gatunek sceniczny w ówczesnej Francji oraz prężnie
rozwijający się dramat mówiony tworzony przez tak znanych pisarzy,
jak, chociażby, Molier (ale i Pierre Corneille i Jean-Baptiste
Racine). Za prekursora uważa się Roberta Camberta (ok. 1628 –
1677), który jako pierwszy w 1671 roku wystawił operę
francuskojęzyczną. Jednak za najważniejszego twórcę uważa się
Jeana Baptiste’a Lulliego (28.11.1632 – 22.03.1687, pochodził z
Florencji), który w 1672 doprowadził do utworzenia Królewskiej
Akademii Muzycznej będącej, w rzeczywistości, teatrem operowym
finansowanym przez króla Ludwika XIV.
Lulli
w swoich operach wprowadził uwerturę (określaną później jako
typu francuskiego) składającą się z dwu części: najpierw
wolnej, później szybkiej. Bardzo rozbudowana była część
baletowa: stosował rozbudowane sceny taneczne, wykorzystywał tańce
francuskie (również w ariach – aria menuetowa). Wykorzystywał
osiągnięcia twórców baletu dramatu mówionego. Od śpiewaków
wymagano bardzo dobrych umiejętności aktorskich. Bardzo ważnym
składnikiem opery były recytatywy. Istotną rolę odgrywała
również partia instrumentalna (chociażby w scenach baletowych). W
wyniku współpracy z Molierem w 1662 powstają balety z elementami
mówionymi (commedie-ballets).
Zaś w 1673 w wyniku współpracy z librecistą Philippem Quinaultem
powstają tragedie-liryque o
tematyce mitologicznej, w których akcja snuła się wokół motywu
miłości i zdrady, a w budowie wyróżniał się prolog oraz akty
(dzielone dalej na sceny). Opery: “Le mariage force” (1664),
“Cadmus i Hermiona” (1673), “Alceste” (1674), “Armide”
(1686).
Uwertura
oraz pierwsza aria z opery „Isis”. W uwerturze zwróćcie uwagę
na dwuczęściowy podział i następstwo części wolnej i szybkiej.
Słuchając arii zobaczcie, jak potraktowana jest orkiestra oraz
chór.
4. BAROK W ANGLII
Czym dla Włochów była kantata, tym był dla Anglików anthem (ang. 'hymn, antyfona'). Anthem należał do gatunków muzyki religijnej, związanych z wyznaniem anglikańskim. Teksty anthems ograniczały się do psalmów. Szczegół ten odróżnia gatunek angielski od kantaty, w której dozwolone były różne teksty. Istniały dwa rodzaje anthems:
4. BAROK W ANGLII
Czym dla Włochów była kantata, tym był dla Anglików anthem (ang. 'hymn, antyfona'). Anthem należał do gatunków muzyki religijnej, związanych z wyznaniem anglikańskim. Teksty anthems ograniczały się do psalmów. Szczegół ten odróżnia gatunek angielski od kantaty, w której dozwolone były różne teksty. Istniały dwa rodzaje anthems:
— fuli
anthem (starszy, przeznaczony na obsadę chóralną),
— verse
anthem (nowszy, związany z wprowadzeniem monodii akom-paniowanej).
Fuli
anthems nawiązywały do stylu motetowego, a po wprowadzeniu basso
continuo i stylu koncertującego upodobniły się do kantat. W
utworach typu uerse anthem odcinki określane jako versus
przeznaczone były na jeden lub kilka głosów z towarzyszeniem
instrumentów. Początkowo towarzyszenie instrumentalne ograniczało
się do akompaniamentu organów; w późniejszych uerse anthems
zasadą stał się udział innych instrumentów, w szczególności
smyczkowych. Z końcem XVII wieku ten właśnie rodzaj uzyskał
zdecydowaną przewagę. Znacznie zmalała natomiast popularność
fuli anthems. Wprowadzenie sinfonii i ritornelów instrumentalnych
spowodowało ostateczne zbliżenie anthems do kantat na głosy
solowe, chór i orkiestrę.
Proces
ewolucji angielskich anthems obrazuje twórczość kilku generacji
kompozytorów. Wśród nich na uwagę zasługują: Walter
Porter, William Child, Captain Cooke, Pelham Humfrey i William
Turner. Mistrzami tej formy byli Henry Purcell i Georg Friedrich
Handel, którzy rozwinęli koncertujący rodzaj anthems. Dużą
popularność zdobył cykl Coronation-Anthems Handla, napisany w 1727
roku z okazji koronacji Jerzego II.
5. BAROK W NIEMCZECH
W XVII-wiecznej twórczości m.in. H. Schütza, J.H. Scheina i S. Scheidta nastąpiła synteza włoskiego stylu koncertującego i tradycji rodzimych, rozwinęły się formy wokalno-instrumentalnej muzyki religijnej, pasja,oratorium, koncertująca kantata kościelna. W muzyce instrumentalnej szczególnego znaczenia miała twórczość organowa (J. Froberger, D. Buxtehude, J. Pachelbel, J.K. Kerll), klawesynowa (D. Buxtehude, J. Kuhnau), forma suity orkiestrowej (M. Franck, J.H. Schein, w XVIII w. G.Ph. Telemann), sonata skrzypcowa i koncert instrumentalny (G.Ph. Telemann).
Ukoronowaniem epoki baroku była twórczość dwóch wielkich kompozytorów 1. połowy XVIII w.: J.S. Bacha i związanego od 1762 z kulturą muzyczną Anglii G.F. Händla. J.S. Bach dokonał syntezy barokowej techniki polifonicznej i tonalności dur-moll, osiągając najwyższe mistrzostwo w formach fugi, suity, toccaty, koncertu instrumentalnego oraz w monumentalnych formach wokalno-instrumentalnych - pasjach. G.F. Händel tworzył oratoria, opery, w muzyce instrumentalnej wytyczył drogi dla stylu wczesnoklasycznego, rozwijającego się w twórczości kompozytorów szkoły mannheimskiej oraz w twórczości synów J.S. Bacha: W.F. Bacha, C.Ph.E. Bacha, J.Ch. Bacha (styl galant).
6. Jan Sebastian Bach
Jan
Sebastian Bach (1685-1750) urodzony z niemieckiej rodzinie z
dużymi tradycjami muzycznymi. Osierocenie przez ojca spowodowało,
że już w młodym wieku był zmuszony podjąć pracę zarobkową.
Stąd od najmłodszych lat występował jako śpiewak i skrzypek w
wielu miastach Niemiec.
Bardzo
skomplikowana i trudna dla wykonawców muzyka Jana Sebastiana Bacha
miała być według twórcy przede wszystkim hymnem pochwalnym Boga a
nie wirtuozerskim popisem. Stąd więcej w niej emocji niż
intelektualizmu. Za życia kompozytora opublikowano niewiele jego
utworów i tak np. utwory chóralne musiały czekać prawie całe
stulecie na druk. Pomimo to kompozytor był ceniony przez
współczesnych a jego utwory wpłynęły zarówno na muzykę jego
czasów, jak i na kompozytorów przyszłych epok.
Podsumowując
barok był epoką niezwykła w każdej niemal dziedzinie czy to w
sztuce architekturze literaturze czy
muzyce. Miał ogromny wpływ na następną tuż po nim epokę czyli
na klasycyzm.
Ogromne
znaczenie ma także dziś współcześnie.
7.
Georg Friedrich Handel
Georg
Friedrich Haendel ( ur. 1685, zm. 1759) niem. kompozytor i organista;
był jednym z głównych reprezentantów późnego baroku w muzyce.
Rozpoczynał karierę od funkcji organisty katedry w Halle, w
Hamburgu był członkiem orkiestry operowej. Jest autorem ponad 40
oper w stylu włoskim ("Juliusz Cezar", "Kserkses"),
ponad 30 oratoriów ("Saul", "Mesjasz" ze słynnym
Alleluja), dzięki którym stał się kultowym kompozytorem narodowym
w Wielkiej Brytanii; także anthems, kantat, od, a także utworów
orkiestrowych ("Water Music", "Concerti grossi"),
kameralnych, klawesynowych oraz organowych (m.in. 21 koncertów).
8. BAROK W POLSCE
Jest to okres XVII i XVIII wieku. Muzyka tworzona jest głównie na dworach i przy kościołach. Na skutek przeniesienia stolicy głównym ośrodkiem staje się Warszawa, a uznanie zyskuje kapela królewska, natomiast w Krakowie działa wciąż Kapela Rorantystów, ale i powstaje kapela przykatedralna. Muzyka baroku polskiego reprezentuje cztery nurty:
- prima practica ( msze a cappella, motety, głównie B. Pękiel)
- seconda practica ( styl koncertujący)
- czysto instrumentalna ( A. Jarzębski, M. Mielczewski, S. S. Szarzyński, J. Żebrowki)
- dramatyczna ( niestety nie zachowała się)
ad.
kompozytorzy
- Bartłomiej Pękiel
- Marcin Mielczewski
- Adam Jarzębski
- Jacek Różycki
- Damian Stachowicz
- Stanisław Sylwester Szarzyński
- Grzegorz Gerwazy Gorczycki
- Józef Marcin Żebrowski `
9.
KLASYCYZM:
okres
i zarazem styl muzyczny, równoległy do "klasycyzmu
weimarskiego" w literaturze niemieckiej, zamykający się w
latach 1760 (1770) - 1820 (1830). Początek okresowi dały szkoły
wczesnoklasyczne - mannheimska i starowiedeńska, w których
ukształtowała się m.in. klasyczna orkiestra symfoniczna.
Cechą stylu klasycznego było pełne wykorzystanie systemu harmonicznego dur-moll, faktura homofoniczna (w odróżnieniu od barokowej polifonii), zasada symetrii i okresowości (periodyczności) w budowie utworu muzycznego, połączona z przekształcaniem i przetwarzaniem tematów muzycznych zwanym pracą ewolucyjno-przetworzeniową, wykształcenie na gruncie muzyki solowej, kameralnej i orkiestrowej formy cyklu sonatowego, z allegrem sonatowymzbudowanym na zasadzie dualizmu konfliktowych tematów jako I częścią, połączenie zasady symetrii i równowagi z narastającym w miarę czasu pierwiastkiem dynamizmu i dramatyzmu.
Cechą stylu klasycznego było pełne wykorzystanie systemu harmonicznego dur-moll, faktura homofoniczna (w odróżnieniu od barokowej polifonii), zasada symetrii i okresowości (periodyczności) w budowie utworu muzycznego, połączona z przekształcaniem i przetwarzaniem tematów muzycznych zwanym pracą ewolucyjno-przetworzeniową, wykształcenie na gruncie muzyki solowej, kameralnej i orkiestrowej formy cyklu sonatowego, z allegrem sonatowymzbudowanym na zasadzie dualizmu konfliktowych tematów jako I częścią, połączenie zasady symetrii i równowagi z narastającym w miarę czasu pierwiastkiem dynamizmu i dramatyzmu.
10.
Haydn
Joseph (1732-1809),
kompozytor austriacki. Jako 8-letni chłopiec zaangażowany do chóru
katedralnego w Wiedniu, gdzie kształcił się w grze na fortepianie
i skrzypcach. Od 1768 kapelmistrz na dworze hrabiego K.J.F. Morzina w
Lukavcu (Czechy). W 1761 rozpoczął służbę na dworze Esterházych
w Eisenstadt, najpierw jako wicekapelmistrz i kompozytor, od 1766
jako I kapelmistrz. Po śmierci księcia M. Józefa i rozwiązaniu
orkiestry Esterházych przybył do Londynu (1791), gdzie prowadził
abonamentowe koncerty symfoniczne, organizowane przez niemieckiego
skrzypka i kompozytora J. Salomona. Podczas drugiego pobytu w
Londynie (1794-1795) skomponował 12 symfonii,
zwanych londyńskimi.
Dokonał
krystalizacji formy klasycznej symfonii jako kompozycji 4-częściowej.
Był twórcą klasycznego kwartetu smyczkowego. W oratoriachłączył
tradycje barokowe (technikę polifoniczną i koncertującą,
ilustracyjność muzyki, monumentalne chóry), z klasycystyczną
symetrią, symfonicznością i operową śpiewnością. Wykorzystywał
ludowe melodie austriackie (ländlery), węgierskie, słowackie oraz
chorwackie. Tworzył muzykę o żywym, ruchliwym, dynamicznym
charakterze.
Kompozycje: 46 symfonii, sonaty, koncerty, utwory kameralne, chóralne, kantaty, oratoria (m.in. Stworzenie świata i Pory roku powstałe w latach 1796-1801), opera Andromeda E Perseo, muzyka kościelna (m.in. 32 msze, 2 requiem).
Kompozycje: 46 symfonii, sonaty, koncerty, utwory kameralne, chóralne, kantaty, oratoria (m.in. Stworzenie świata i Pory roku powstałe w latach 1796-1801), opera Andromeda E Perseo, muzyka kościelna (m.in. 32 msze, 2 requiem).
11. Mozart Wolfgang Amadeus (1756-1791), kompozytor austriacki, wybitny przedstawiciel klasycyzmu wiedeńskiego. Muzykę (grę na fortepianie i skrzypcach) studiował u ojca Leopolda, wicekapelmistrza dworu arcybiskupa w Salzburgu. Pierwsze utwory skomponował w wieku 5 lat. W 1769 został koncertmistrzem kapeli arcybiskupiej, w latach 1769-1791 podróżował do Włoch, w 1777 odbył wielką podróż koncertową do Monachium, Mannheim i Paryża. W 1781 w wyniku konfliktu z arcybiskupem Colloredo porzucił ostatecznie służbę dworską i zamieszkał w Wiedniu. W 1787 uzyskał tytuł kompozytora cesarskiego.
Wybrane kompozycje: opery Uprowadzenie z seraju (1782), Wesele Figara(1786), Don Giovanni (1787), Cosi fan tutte (1790), Łaskawość Tytusa(1791), Czarodziejski flet (1791), koncerty fortepianowe, symfonie D-durHaffnerowska (1782), C-dur Linzka (1783), D-dur Praska, Es-dur KV 543 (1788), g-moll KV 550 (1788), C-dur Jowiszowa (1788), Msza c-moll, dokończone po śmierci Mozarta przez jego ucznia Süssmayra Requiem d-moll.
12. Beethoven Ludwig van (1770-1827), kompozytor niemiecki. Od 1779 uczył się gry na instrumentach klawiszowych, kompozycji i generałbasu u Ch.G. Neefego w Bonn, od 1789 studiował filozofię na uniwersytecie w Kolonii. W 1792 wyjechał do Wiednia, gdzie studiował u J. Haydna, J. Schenka, J.G. Albrechtsbergera i A. Salieriego. W 1814 sukces przyniosło mu wystawienie nowej wersji opery Fidelio w Kärtnertortheater w Wiedniu. Ostatni publiczny koncert Beethovena odbył się w 1815, od ok. 1798 cierpiał na postępującą głuchotę, co doprowadziło do całkowitej utraty słuchu w 1818. Wyrazem cierpienia artysty stał się słynny testament heiligensztadzki (1802), w którym Beethoven pisał o przezwyciężeniu choroby dzięki sztuce.
Twórczość Beethovena klasyfikowana jest w obrębie klasycyzmu muzycznego, choć wykracza poza jego granice, zapowiadając nadejście epoki romantyzmu. Wprowadzał w swych utworach zmiany w klasycznych układach formalnych (scherzo zamiast menueta w 3 części symfonii), stosował nieregularności w budowie utworów, duże kontrasty dynamiczne, rozwinął czynnik harmoniczny, w symfoniach poszerzył skład orkiestry. Jego dzieła miały istotny wpływ na rozwój muzyki XIX i XX w.
13. MUZYKA ROMANTYCZNAprzewaga treści nad formą,
- programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną),
- uczuciowość,
- subiektywizm, indywidualizm twórców,synteza wszystkich sztuk. Silne związki z literaturą oraz z malarstwem. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe (Obrazki z wystawyMusorgskiego, Karnawał zwierząt Saint-Saensa).
- elementy narodowe i ludowe,
- rozwój wirtuozostwa,
- rozwój instrumentacji,
- rozszerzenie harmoniki,
- rozwój muzykowania domowego,
- powstawanie szkół narodowych: jest to grupa ludzi opierająca się o muzykę narodową,
- emocjonalizm (wyrażanie uczuć), indywidualizm, uczuciowość i subiektywizm,
- ludowość (związek muzyki z folklorem swojego narodu, sięganie do motywów muzyki ludowej),
- rozluźnienie dotychczasowych form muzycznych.
- rosyjska (Potężna gromadka, a w jej ramach przede wszystkim: Modest Musorgski, Aleksander Borodin i Nikołaj Rimski-Korsakow)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz