Realizm

Realizm - ostry styl w mal. Europ.w 2 poł. XIXw; zapoczątk we Fr. Obrazy realistyczne to gł sceny rodzaj z życia prostych ludzi, namal przy pomocy uproszcz środków wyrazu, o spokojnej palecie i kompi. Po fr rewol w 1848  roku, gdy coraz więcej malarzy odwróciło się od romant  i akadem , objął nieformal przywództ nad grupą tych artystów. On też użył po raz pierwszy terminu "realizm" w odnies do współcz mu prądu art. Źródłosłów tego pojęcia zdradza nam najważ postulaty kierunku: odejście od romantj inspiracji wyobraźnią, rezygnacja z akadem idealizowania tematu mal.

Zamiast tego: przedst niezakłam rzeczywist dostępn przeciętn człowiek (żadnych boginek i aniołów!),  zaakcent życia zwykł ludzi, ich proble, pracy i trosk (niekt mala byli bliscy programowi socjalistów),  uprosz kompoz płótna, rezygn z ozdobników, przesad żywych kol i promiennego oświetl.

Millet Jean François (1814-1875), Fr, początkowo pod wpływem rokokowych obrazów F. Bouchera iJ.H. Fragonarda, od 1849 osiadł we wsi Barbizon, gdzie w prosty i pełen powagi sposób ilustrował życie chłopskie, pracę w polu, akcentując związek człowieka z naturą. Służyło temu monumentalne ujęcie postaci i spokojna gama barw. Siewca (1849), Odpoczynek żniwiarzy (1857), Anioł Pański(1858-1859), Człowiek z motyką (1863), Prządka (1869-1872).

Courbet Gustave (1819-1877), Fr, Początkowo pozostawał pod wpływem malarstwa romantycznego i tworzył liczne portrety (Autoportret z czarnym psem 1842, Portret Juliette Courbet 1844). Wydarzenia Wiosny Ludów umocniły tendencje realistyczne artysty, który zaczął malować wywołujące skandal obrazy dużych rozmiarów z postaciami wielkości naturalnej (Popołudnie w Ornans iKamieniarze - oba 1849, Pogrzeb w Ornans 1850, Panny z miasteczka 1852,Kąpiące się 1853, Dziewczęta nad brzegiem Sekwany 1856). Były to rzeczowe, pozbawione idealizacji, sentymentalizmu i malowniczości realistycznie dosadne przedstawienia zwykłego życia niższych warstw. W 1855 po odrzuceniu jego obrazu Pracownia malarza przez jury Wystawy Powszechnej, Courbet urządził indywidualny pokaz własnych prac w pawilonie pod szyldem Realizm. Była to pierwsza wystawa malarstwa realistycznego. W okresie późniejszym malował zmysłowe akty, portrety (Proudhon z dziećmi 1865) i krajobrazy, często morskie (Fala 1865, Skały w Étreat1870). Jego pejzaże inspirowały malarstwo impresjonistów. Miał wielu naśladowców i wywarł szeroki wpływ na współczesną sztukę europejską.

Daumier Honoré (1808-1879), fr, Autor sławnych karykatur i rysunków satyrycznych publikowanych w Silhouette (od 1830), La Caricature (od 1832), Chiarivari (1833). Uprawiał głównie litografię: Gargantua (1832), Wolność prasy (1834),Ludzie sądu (1845-1849), wykonywał rzeźbiarskie karykatury, m.in. 36 popiersi członków parlamentu. Od 1848 uprawiał malarstwo olejne, np.Rodzina na barykadzie (1848), Praczka (1863), Don Kichot i zdechły osioł(1868).

Puvis de Chavannes Pierre Cécile (1824-1898), stworzył indywidualny styl malarstwa monumentalnego o tematyce religijnej, mitologicznej i alegorycznej. Cechy formalne jego twórczości: delikatny, czysty koloryt utrzymany w przytłumionej tonacji, klasycyzujący rysunek i jasna kompozycja. Wywarł wpływ na wielu artystów, m.in. na P. Gauguina i nabistów. Jego sztuka zapowiadała secesję w malarstwie. Prace - malowidła ścienne w Paryżu (gmach Sorbony) Święty las (1884), w ratuszu i Panteonie - Historia św. Genowefy (1876-1898), obrazy sztalugowe: Rodzina rybaka (1875), Biedny rybak (1881), Lato (1891).

Corot Camille Jean Baptiste (1796-1875), Współpracował z barbizończykami. Nauczyciel C. Pissarra i B. Morisot. Malarstwo Corota cechuje poetycki nastrój, wnikliwa obserwacja natury, ściszona kolorystyka i wibracja światła. Początkowo malował słoneczne pejzaże z motywami architektury o kontrastowym, światłocieniowym modelunku bryły (Most w Narni i Widok Koloseum - oba 1826, Katedra w Chartres 1830). W okresie dojrzałym powstawały melancholijne, idylliczne i intymne krajobrazy o przymglonym, srebrzystym kolorycie (Ranek 1851, Wspomnienie z Mortefontaine 1863,Most koło Nantes 1869, Wieża w Douai 1871). Wprowadzał do pejzaży postacie młodych, pięknych kobiet, malował też portrety (Przerwana lekturaokoło 1863-1870, Perła 1868-1870). Tworzył także przepełnione retoryką wielkoformatowe, dokładnie wykończone obrazy przeznaczone na Salon, często z religijnym czy mitologicznym sztafażem (Hagar na puszczy 1835,Homer i pasterze 1845, Chrystus w ogrodach oliwnych 1849). W ostatnich obrazach posługiwał się techniką bliską impresjonizmowi (Katedra w Sens 1874). Wykonywał także akwaforty. Pozostawił ponad 3 tys. obrazów. Wywarł wpływ na impresjonistów. Łączył zalety klasycysty, romantyka i realisty. Zapoczątkował koncepcję pejzażu jako stanu duszy.

Fattori Giovanni (1825-1908), zbliżał się do impresjonizmu. Odcinając się od akademickiej maniery, upraszczał rysunek oraz posługiwał się płaską, śmiałą plamą barwną. Podejmując tematy batalistyczne, przedstawiał świat codzienny jako nieupozowany, zwyczajny i pozbawiony heroizmu (Po bitwie pod Magentą, 1861, Ranny kawalerzysta, ok. 1880, Posterunek kawalerii, 1887). Malował także obrazy historyczne (Maria Stuart i konający Douglas, 1861), pejzaże (Odpoczynek, 1887) i portrety.

Gierymski Aleksander (1850-1901), Przeżył ewolucję artystyczną od naśladowania włoskiego malarstwa renesansowego oraz holenderskiego malarstwa XVII w. przez realistyczne studium z natury do efektów impresjonistycznych i doświadczeń pointylizmu.Działał głównie za granicą (Włochy, Paryż, Wiedeń, Monachium). Podczas pobytu w kraju w okresie warszawskim (1879-1884), związany był z grupąWędrowca, namalował: Święto Trąbek (1884), Żydówkę sprzedającą owoce(1880), Bramę na Starym Mieście (1883), Przystań na Solcu (1883). Późniejsza wersja Święta Trąbek (1888), wywołała oburzenie J. Matejki“codziennością tematu i zagraniczną bezmyślnością”. Okres krakowski (1883-1894), przyniósł obrazy o tematyce chłopskiej:Chłopiec niosący snop (1895), Pejzaż z Bronowic, Trumna chłopska (1894-1895). Pobyty w Italii upamiętniają m.in.: Villa d'Este w Tivoli, Park włoski(1848), Widok z tarasu pracowni przy Via Flaminia w Rzymie, Piazza del Popolo.

Rodakowski Henryk (1823-1894), Warsztat olejny opanował w Paryżu, malując pierwsze obrazy o tematyce romantyczno-patriotycznej. Głównie ceniona twórczość portretowa, obejmująca ok. 50 płócien o charakterze reprezentacyjnym (np. z fragmentami monumentalnej architektury w tle) oraz portrety prywatne o prostym układzie kompozycyjnym, delikatnym i wyrafinowanym rysunku, nastrojowym ciemnym tle i świetlistej głębokości tonów.Był mistrzem portretu psychologicznego. Odwoływał się często do kompozycyjnych wzorów renesansowych. Jego wytworny i pełen umiaru styl sytuuje malarza między romantyzmem a akademizmem.Ważniejsze prace Rodakowskiego to m.in. portrety: ojca (1850), generała H. Dembińskiego (1852), matki (1853), siostry (1858), L. Kaplińskiego (1862), brata Maksymiliana (1863), L.B. Blüdhorn (1871), W. Dzieduszyckiego (1880). Z obrazów o tematyce historycznej: Posłowie u Sobieskiego (1861), Wojna kokosza (1872).

Pankiewicz Józef (1866-1940), W jego twórczości występuje kilka faz odzwierciedlających kolejne, nieraz sprzeczne kierunki artystyczne - od realizmu (wpływ A. Gierymskiego), np.Targ za Żelazną Bramą (1888), poprzez impresjonizm, np. Targ na kwiaty(1890), Drzewko (1889) i pejzaże namalowane w Kazimierzu nad Wisłą (1890), do monochromatycznego symbolizmu (od 1892) z nocnymi pejzażami miejskimi, np.: Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą, Dorożka nocą, Przy lampie (1893).Ponadto nastrojowe pejzaże wiejskie: Szary pejzaż (1894), Brzask (1895),Łabędzie (1896). Najlepsze portrety: Dziewczynka w czerwonej sukni (1897),Pani Oderfeldowa z córką (1899), Matka (1901). Po 1900 artysta powrócił do tematyki kolorystycznej (pejzaże z Wenecji i St. Tropez).