Rada Europy

RADA EUROPY

Rada Europy powstała 5 maja 1949r. w Londynie.

Przedstawiciele 10 państw podpisali tzw. Statut Rady Europy:

• kraje Beneluksu, Dania, Francja, Irlandia, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy

Przedstawicielom państw członkowskich przyznano niezależność od własnych rządów i swobodę głosu.

W pierwszych latach działalności widoczny był dynamiczny rozwój organizacji. W kręgu jej zainteresowań znajdowały się m.in.: odbudowa ze zniszczeń wojennych, obrona słabych demokracji, problemy gospodarcze.

Po 1957r. w wyniku utworzenia EWG, nastąpił impas w działalności RE.

Obecnie w skład RE wchodzi 41 państw:

państwa założycielskie, Turcja, Grecja, Islandia, RFN, Austria, Cypr, Szwajcaria, Malta, Portugalia, Hiszpania, Lichtenstein, San Marino, Finlandia, Węgry, Czechosłowacja (1990), Polska (1991r.), Bułgaria, Estonia, Litwa, Słowenia, Rumunia, Republika Czeska i Słowacja (1993), Andora, Łotwa, Albania, Mołdowa, Macedonia, Ukraina, Rosja (1996), Chorwacja

Języki oficjalne: angielski i francuski

Warunki członkostwa:

• przestrzeganie podstawowych praw człowieka i podstawowych wolności
• zobowiązanie się do ścisłej współpracy w dążeniu do osiągania celów wyznaczonych przez Radę, służących ochronie i popieraniu ideałów i zasad stanowiących wspólne dziedzictwo oraz wspierających postęp gospodarczy i społeczny
• demokratyczny ustrój, wolne wybory
• ratyfikowanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
• poddanie się jurysdykcji Trybunału Praw Człowieka
• przyjęcie Ramowej Konwencji o Ochronie Mniejszości Narodowych

Rodzaje członkostwa:

• członek zwyczajny
• członek stowarzyszony – reprezentacja państwa w Zgromadzeniu Parlamentarnym
• instytucja obserwatora – umożliwia udział we wszystkich pracach organów Rady, jednak bez prawa głosu
• instytucja gościa specjalnego – wprowadzona po zmianach w 1989r.; umożliwia państwom postsocjalistycznym uczestnictwo w pracach Zgromadzenia, bez głosu stanowiącego; 1989-91 ze statusu tego korzystała Polska

1969r. grecka junta wojskowaGrecja wystąpiła ze struktur Rady; po upadku reżimu została ponownie przyjęta

Polska została oficjalnym członkiem RE 26 XI 1991r. Stałym przedstawicielem od początku jest prof. Jerzy Regulski.

Komitet Ministrów

• skład: ministrowie spraw zagranicznych bądź ich przedstawiciele
• organ decyzyjny
• posiedzenia mają charakter zamknięty; 2 razy w roku
• Komitet nie wybiera przewodniczącego – przewodnictwo obejmuje na zasadzie półrocznej rotacji, w alfabetycznym porządku państw, przedstawiciel poszczególnego rządu

Zadania Komitetu:

• uchwalanie konwencji i umów europejskich
• uchwalanie dyrektyw dla rządów państw członkowskich
• przyjmowanie członków organizacji (większością 2/3 głosów)
• przyjmowanie rekomendacji dla rządów państw członkowskich w celu wykonywanie wspólnej polityki
• uchwalanie budżetu

Zgromadzenie Parlamentarne (do 1973r. zwane Doradczym)

• skład: parlamentarzyści delegowani przez parlamenty lub rządy państw członkowskich (580)
• poszczególne państwa reprezentowane są przez różną liczbę parlamentarzystów (Polska – 12 miejsc)
• uczestnictwo w Zgromadzeniu jest uzależnione od posiadania mandatu w parlamencie narodowym
• nie można łączyć mandatu w Zgromadzeniu z uczestnictwem w Komitecie Ministrów
• sesje 4 razy do roku
• organy wewnętrzne: przewodniczący, prezydium, komisje
• Stała Komisja – zbiera się między sesjami
• Komitet Mieszany – forum dyskusyjne
• Od 1956r. istnieje podział na frakcje polityczne; frakcja powinna liczyć co najmniej 15 członków pochodzących z 3 różnych państw; parlamentarzyści zasiadają wg klucza partyjnego
• O wadze Zgromadzenia świadczy fakt, że na jego forum zabierają głos znane osobistości świata politycznego, np. Gorbaczow, Mitterand, kardynał Soldano, król Jordanii Hussain, Helmut Kohl

Zadania Zgromadzenia

• organ o charakterze opiniotwórczym
• uchwala zalecenia
• wybór Sekretarza Generalnego, jego zastępców oraz sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych

• utworzony w 1994r.
• skład: przedstawiciele samorządów terytorialnych państw członkowskich
• promocja rozwoju demokracji lokalnych i regionalnych oraz współpracy międzyregionalnej i transgranicznej

Sekretariat:

• organ pomocniczy
• organizacja pracy Radyfunkcje administracyjne
• Sekretarz Generalny:

DOROBEK RADY EUROPY

Rada obraduje w Strasburgu. Mimo ograniczonych kompetencji odgrywa istotną rolę w dziedzinie społecznej, kulturalnej i politycznej, jako forum dyskusji, konsultacji i wspólnych prac nad projektami różnych konwencji.

Rada chroni i ugruntowuje demokracje parlamentarną oraz prawa człowieka; stara się rozwiązywać problemy społeczne.

1. 1950r. (1953) Europejska Konwencja Praw Człowieka – katalog praw i wolności

Konwencja została uzupełniona 11 Protokołami dodatkowymi. Protokół 6 dotyczy zakazu kary śmierci.

Na straży przestrzegania tych praw i wolności stoi Europejski Trybunał Praw Człowieka. System ochronny zawarty w konwencji przewiduje możliwość złożenia skargi indywidualnej i państwowej.

2. edukacja i kultura

• 1959r. Fundusz Kulturalny
• 1964r. (Strasburg) Ośrodek Dokumentacji w Zakresie Oświaty; zbiera dane dotyczące programów nauczania oraz osiągnięć naukowych i kulturalnych
• ochrona zabytków kultury

3. standaryzacja norm prawa; kwestia ujednolicenia i dostosowania prawa do wymogów europejskich

4. 1961r. Europejska Karta Socjalna

• np. prawo do bezpiecznych warunków pracy, do sprawiedliwego wynagrodzenia

5. 1964r. Europejski Kodeks Ubezpieczeń

• określa minimalny poziom świadczeń ubezpieczeniowych

6. 1967r. Europejski Ośrodek Informacyjny ds. Ochrony Środowiska

7. ochrona zdrowia

• 1969r. wraz z Holenderskim Czerwonym Krzyżem RE utworzyła w Amsterdamie Europejski Bank Krwi

8. 1990r. Europejska Komisja do spraw Demokracji przez Prawo (tzw. Komisja Wenecka)

• składa się z ekspertów z dziedziny prawa i nauk politycznych
• pomaga nowo powstałym demokracjom Europy Środkowej i Wschodniej
• opinie prawne dotyczące rozwoju i działalności instytucji demokratycznych oraz prawa konstytucyjnego
• program DEMOSTENES – wspieranie reform konstytucyjnych, legislacyjnych i administracyjnych
• program TEMIDA – szkolenia prawników, uwrażliwiające ich na zasady demokratycznego państwa prawa i prawa człowieka

9. 1995r. Konwencja o Ochronie Praw Osób Należących do Mniejszości Narodowych

• gwarantuje równość wobec prawa, zakazuje dyskryminacji, umożliwia swobodne używanie własnego języka w życiu publicznym i prywatnym

Od niedawna organizowane są spotkania szefów i rządów państw członkowskich, tzw. „spotkania na szczycie”. Pierwsze odbyło się 8-9 X 1993r. – Szczyt Wiedeński:

• problemy poszerzenia organizacji na Wschód
• ułatwianie transformacji ustrojowej
• szerzenie demokracji
• rozbudowa samorządów lokalnych
• ochrona praw człowieka i praw mniejszości narodowych

Drugie odbyło się w Strasburgu 10-11 X 1997r. – m.in. współpraca w walce z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, deklaracja zakazująca klonowania ludzi.